Coach hockeydames Oranje Zwart studeerde af in ActionType.
Kai de Jager is hoofdcoach van de dames van hockey hoofdklasser Oranje Zwart. Na de leergang praktisch coachen met ActionType verdiepte hij zich verder bij Bertrand Théraulaz en Ralph Hippolyte. De afgelopen zomer rondde Kai de opleiding in Londen af en vanaf dat moment mag hij zich officieel ActionType gecertificeerd noemen. Onderdeel van het afstude- ren vormde een werkstuk over het trainen, coachen en de ontwikkeling van een van zijn speel- sters. Hieronder in interviewvorm een korte samenvatting van de samenwerking tussen de coach met zijn INFP-voorkeuren en een speelster met ISTP-voorkeuren.
Hoe ben je te werk gegaan? De Jager: “Het opbouwen van een vertrouwensrelatie start altijd bij jezelf. Ken ik mezelf goed genoeg om te weten hoe ik bij de ander overkom en wat voor impact dat op de samenwerking heeft. Het vergelijken van mijn actiontype profiel met dat van de speelster is daarbij een hulpmiddel. Waar liggen de overeenkomsten en waar de ver- schillen? Zo ben ik me niet alleen bewust geworden van valkuilen in de samenwerking, maar ook in blinde vlekken ten aanzien van het proces met de speelster(s) dat nodig is.”
Kun je van dat laatste een voorbeeld van geven? De Oranje Zwart coach: “Beiden hebben we veel ideeën, soms zien we zoveel mogelijkheden dat het afleidt om bij de kern te blijven. We hebben steeds goed voor ogen gehouden dat zaken ervaren en een bepaalde mate van uitproberen belangrijk zijn, maar het mag er niet toe leiden dat we irrelevante zijpaden be- treden. Verder hebben we vooraf benoemd dat geduld voor ons een schone zaak is en dat we ondanks tegenslagen vertrouwen en plezier moeten hebben. Dit lijken misschien open deuren, maar voor ons was het belangrijk dit expliciet te benoemen om het traject plezierig en efficiënt te houden. Voordat je het weet brengen automatismen je ergens waar je niet terecht wilt komen.”
Wat stond centraal in het afgesproken ontwikkelingstraject? Kai: “Ons doel was het functio- neren onder druk te verbeteren. Allereerst door ervaren druk waar mogelijk weg te nemen, maar je ontkomt er niet aan dat willen presteren ontegenzeggelijk met weerstand en het be- leven van spanning verbonden is. Niet alleen mentaal, maar ook motorisch. Als de druk tot over een weerbaarheidsgrens oploopt reageert de sporter niet alleen cognitief en emotioneel anders, het heeft ook invloed op bewegingen en acties. We constateren dat speelsters dan niet meer in hun voorkeursprofiel spelen, maar zoals de dat in ActionType jargon noemen in hun schaduwprofiel. Menigeen probeert verkrampt daar niet in terecht te komen, maar het is beter de omslag te accepteren. Wat je dan wel nodig hebt is dat je ook in jouw schaduwprofiel dient te trainen, zodat het niet onwennig aanvoelt. ActionType kent een paar methoden om dat te bewerkstelligen.”
Hoe heb je het concreet aangepakt? De Jager: “We zijn op het hockeyveld dezelfde oefening zowel op een wijze gaan spelen die past bij het voorkeursprofiel als op een wijze die daar haaks op staat. Voor de betreffende speelster was de variant die past bij het voorkeursprofiel o.a. gebaseerd op ‘je ontvangt de bal van links (linker motoroog), je benut jouw favoriete passeerrichting rechtsom en speelt de bal vervolgens af naar een medespeelster die links van jou vrij loopt’. Het zijn de elementen die aansluiten bij haar natuurlijke expressie en waaraan ze ook zelfvertrouwen ontleent. Vervolgens zijn we de oefening aan de ontwikkelkant gaan spelen waarbij de speelster de bal van rechts ontving, ze linksom moest passeren en de bal weer naar rechts af moest spelen.”
Zo benut je het motoroog (of door deze af te dekken juist het andere oog) als ingang voor de motoriekstijl die daarmee correspondeert. “Ja, klopt. Langs deze weg zijn we in korte een- voudige oefeningen met steeds nieuwe uitdagingen aan het verhogen van de bewustwording gaan werken. De afwisseling tussen voorkeurs- en ontwikkelkant is voor de bewustwording
van de verschillen en de beoogde gewenning aan het schaduwprofiel essentieel. In het begin hebben we soms te lang aan de ontwikkelkant getraind, dat was voor mij een leermoment. Het spelplezier moet hoog blijven en tussendoor moet je niet vergeten elk stapje in de goede richting te ankeren.”, aldus de hockeycoach.
Waaruit bleek haar progressie in het onder druk functioneren? De Jager daarover: “Bijvoor- beeld uit het door de speelster ingevulde POM (Profile of Mood) en de dankzij onze fysieke trainer Frank Senders verkregen informatie over o.a. hartslag en de gegevens die uit het GPS- systeem rollen. Deze gaven na verloop van tijd een substantieel lager stressniveau aan. Maar wellicht is de enorm gestegen teamacceptatie wel de meest treffende graadmeter. Hoewel we er nu minder bewust mee bezig zijn dan ten tijde van mijn afstudeertraject, blijft de progressie zich doorzetten en is er steeds meer sprake van onbewuste bekwaamheid. ”
Kai de Jager is na zijn afstuderen gastdocent tijdens de leergang Praktisch coachen met ActionType en deelt daar zijn ervaringen over het toepassen van ActionType in teams met de deelnemers. Kai: “Dat kan gaan over een team met meerdere sporters, maar evengoed over een individuele coach die met één sporter werkt. Overal waar twee of meer mensen met elkaar samenwerken komen de teamaspecten om de hoek kijken.”