De diepe of hoge uitgangshouding van een keeper
Xavier Mous is een talentvolle doelman van Ajax die in het seizoen 2015-2016 op huurbasis
voor FC Oss uitkomt. In het videofragment is te zien hoe hij voor Ajax A1 in één wedstrijd twee
penalty’s weet te stoppen. Hij doet dat vanuit een hoge uitgangshouding, iets dat niet in de
leerboeken van menig trainersopleiding staat. Wat we vrijwel overal tegenkomen is dat sporters
een diepere uitgangshouding aan dienen te nemen, waarbij ze spanning op de bovenbenen
hebben en zich tegen de zwaartekracht in van de ondergrond af kunnen zetten. Zo
ontstaat de basis voor een concentrische dynamiek.
Echter sporters verschillen in hun motoriekstijl, zo ook in dit opzicht. Anders sporters vinden
hun natuurlijke expressie niet in een concentrische maar in een plyometrische dynamiek. Deze
kent o.a. de behoefte van een hogere uitgangshouding, omdat het maken van snelheid en
aanpassing van boven naar beneden plaatsvindt. Hoe dit er in het geval van een voetbalkeeper
uitziet demonstreert Xavier Mous in de video treffend. Hij logenstraft het idee dat vanuit een
hogere uitgangshouding laag ingeschoten ballen niet of nauwelijks te pareren zouden zijn.
Omgekeerd zou dan ook moeten gelden dat keepers die dieper ‘zitten’ kansloos op hoge ballen
zouden zijn, iets dat in de praktijk eveneens geen opgeld doet.
De hogere uitgangshouding en plyometrische dynamiek herkennen we tevens bij o.a. Edwin
van der Sar en Manuel Neuer. Dit in tegenstelling tot keepers als Hans van Breukelen, Fabien
Barthez, Piet Veldhuizen, Boy Waterman en Maarten Stekelenburg. Zij hanteren in hun
natuurlijke handelen een diepere uitgangshouding en maken snelheid van beneden naar
boven en passen zich ook in dezelfde richting aan.
Deze individuele verschillen worden binnen de ActionType benadering geduid als respectievelijk
Walking from the Top (WT) en Walking from the Bottom (WB). Ze vinden hun oorsprong
in het werk van de Belgische kinesitherapeut Raymond Sohier. Hij ontdekte hoe verschillen
tussen mensen in de loodrechte projectie van het lichaamszwaartepunt ten opzichte van de
horizontale as waarop het bekken kantelt de manier van voortbewegen beïnvloedt.
ActionType grondleggers Bertrand Théraulaz en Ralph Hippolyte slaagden er vervolgens in dit
onderscheid te testen aan de hand van het voorkeursgebruik van spierketens (AM- versus PMketen)en te koppelen aan de cognitieve dimensie hoe mensen informatie verzamelen. WB
blijkt te corresponderen met een voorkeur voor Sensing (hier en nu, zintuiglijk, concreet, wat
is, details, praktisch). WT met een voorkeur voor iNtuiting (toekomstgericht, intuitief, abstract,
wat zou kunnen zijn, grote plaatje en meer theoretisch). Hoe de sporter van nature beweegt
zegt derhalve meteen iets over hoe je hem het beste kunt informeren en coachen.
In allerlei sporten blijft Walking from the Top onderbelicht of nog erger blijven de bijbehorende
motorische behoeften onbegrepen. Met alle gevolgen voor een geblokkeerde zelfexpressie,
frustratie (de sporters denkt dat hij diep moet zitten, krijgt dat ook telkens te horen, maar kan
het niet echt) en kans op onnodige blessures van dien. Door het onderscheid tussen WB en
WT te onderkennen en uit te diepen valt voor coachopleidingen en trainers nog veel winst te
behalen.
ActionTypeAcademy©